Jobbird

Wat zijn competenties?

Natuurlijk zijn (praktische) vaardigheden het vermelden waard op jouw cv, maar werkgevers vragen steeds vaker om competenties. Nou heb je vast weleens van de term gehoord, maar misschien weet je niet precies wat deze inhoudt. Snappen we, want met al die skills (van soft tot hard), talenten, kwaliteiten en vaardigheden van tegenwoordig is het ook lastig om al die termen van elkaar te kunnen onderscheiden. We verklappen het maar meteen: competenties zijn eigenlijk al die kwaliteiten en vaardigheden samen.

Hoe dat precies zit, lees je op deze pagina. Zo geven we antwoord op de vraag ‘wat is een competentie?’, leggen we het verschil tussen competenties en vaardigheden uit en vertellen we je waarom werkgevers steeds vaker om competenties vragen. Ook het praktische gedeelte komt aan bod, waarin je alles leest over competenties op je cv, de verschillende soorten competenties en het ontwikkelen daarvan. Kleine kans dat je daarna nog met vragen zit.

Alle vacatures

Wat zijn competenties?

Competenties, vaardigheden, skills… Al deze termen lijken op elkaar, maar er zijn wel degelijk (kleine) verschillen. Van al deze begrippen heeft competenties de breedste betekenis. Onder competenties vallen namelijk vaardigheden, kennis en ervaring én persoonlijke eigenschappen en kwaliteiten. In de definitie van competentie wordt ook benadrukt dat het om karakteristiek gedrag gaat. Een talent, vaardigheid of eigenschap is dus alleen een competentie van je als je deze al langere tijd tijd bezit en kenmerkend is voor jou als individu. Daarbij wordt dit begrip voornamelijk in werksituaties gebruikt.

Wat zijn mijn competenties?

Als je wilt weten wat jouw competenties zijn, bijvoorbeeld omdat je gaat solliciteren of bezig bent met het opstellen van een persoonlijk ontwikkelingsplan, moet je jezelf eigenlijk afvragen wat je goed kunt. Omdat de betekenis van competenties dus breed is, kun je deze vraag heel ruim beantwoorden. Kijk bijvoorbeeld naar je vaardigheden (activiteiten die je kunt aanleren), capaciteiten (aangeboren kwaliteiten), karakter en persoonlijkheid, kennis en drijfveren. Vind je dit lastig? Een competentietest kan je helpen. Er zijn online veel van dit soort (gratis) testen te vinden.
 

Wat is het verschil tussen competenties en vaardigheden?

Hoewel je van competentie de definitie nu weet, ben je misschien benieuwd wat het verschil tussen competenties en vaardigheden precies is. Beide begrippen zijn immers bedoeld om mee aan te geven waar je goed in bent en misschien twijfel je wat een werkgever precies wil weten als hij om je competenties of vaardigheden vraagt.

Zoals hierboven uit de betekenis van competentie al bleek, is competentie een breed begrip om mee aan te geven wat jouw professionele en persoonlijke kwaliteiten zijn. Dat kun je doen door onder andere je vaardigheden te benoemen. Vaardigheden zijn praktische, aan te leren activiteiten die je goed kunt en worden ook wel hard skills genoemd. Denk aan een vreemde taal, webdesign en copywriting.

Werkgevers zijn ook steeds vaker geïnteresseerd in jouw soft skills. Die zeggen niet alleen iets over jou als persoon, maar komen zeker ook op de werkvloer van pas. Dit soort soft skills worden soms persoonlijke vaardigheden genoemd, waardoor het verschil tussen vaardigheden en competenties in de praktijk kleiner wordt en beide termen door elkaar heen gebruikt worden. In feite zijn werkgevers in zo’n situaties echter geïnteresseerd in jouw competenties: het totaalpakket aan praktische vaardigheden, persoonlijke kwaliteiten, kennis, capaciteiten en drijfveren.
 

Waarom vragen werkgevers naar competenties?

Veel werkgevers zijn vandaag de dag niet alleen benieuwd naar jouw professionele kennis en vaardigheden, maar willen graag meer van je weten voordat ze je eventueel aannemen. Denk aan jouw drijfveren, persoonlijke kwaliteiten en eigenschappen. Hoewel veel van deze informatie over jou niet direct met je beroep te maken heeft, geeft het werkgevers toch een beter beeld van jou als persoon én werknemer. Het laat bijvoorbeeld zien of je assertief bent, goed kunt samenwerken of leiding accepteert. Omdat competenties zo’n breed begrip is, geeft het werkgevers een vrij compleet beeld van jou.
 

Competenties in de praktijk

Als je eenmaal weet wat jouw competenties zijn, bijvoorbeeld nadat je een competentietest hebt gedaan, kun je ze in de praktijk gebruiken. Jouw sterke punten en kwaliteiten kunnen je bijvoorbeeld helpen als je probeert te ontdekken welke baan bij je past, maar vaker worden ze gebruikt als je concreet aan het solliciteren bent (bekijk dan ook onze vacatures eens).

Competenties op je cv

Het is gebruikelijk om je competenties op je cv te zetten. Zorg ervoor dat het geen eindeloos lange lijst wordt, maar dat je alleen de competenties vermeldt die écht kenmerkend voor jou zijn. Kies bij voorkeur voor competenties waarmee je je kunt onderscheiden en die relevant zijn voor de baan waarop je solliciteert. Sommige vacatures bevatten een competentieprofiel waarin de werkgever beschrijft over welke competenties de ideale sollicitant voor een functie moet beschikken. Het is slim om juist deze competenties op je cv te zetten, mits ze op jou van toepassing zijn natuurlijk.

Alle sollicitatietips

Waar op je cv die competenties komen te staan? Dat hangt grotendeels af van de opmaak van jouw curriculum. Het is in ieder geval niet gebruikelijk om ze meteen bovenaan neer te zetten, want daar komen je personalia en (eventueel) een profielschets, gevolgd door je werkervaring en opleidingen. Je kunt op je cv onderscheid maken tussen (praktische) vaardigheden en competenties, die breder en persoonlijker van aard zijn.
 

Welke competenties zijn er?

Nu je weet dat competentie een behoorlijk ruim begrip is, begrijp je vast dat we hier niet alle competenties kunnen noemen. In plaats daarvan bespreken we de verschillende soorten competenties. Er zijn zes categorieën te onderscheiden:

  • Sociaal en communicatief. Denk aan samenwerken, netwerken, betrokkenheid en klantgerichtheid.
  • Organisatorisch en bestuurlijk. Zoals leidinggeven, ondernemen, plannen en organiseren en resultaatgerichtheid.
  • Intellectueel. Hieronder vallen zaken als creativiteit, logisch denken, analytisch vermogen, problemen oplossen, vakmanschap, geheugen en het hebben en gebruiken van zelfkennis.
  • Taakgericht. Dit zijn praktische competenties die grotendeels jouw manier van werken bepalen. Denk aan initiatief tonen, inzet, veilig en hygiënisch werken, werktempo, instructies opvolgen, kwaliteitsbewustzijn en flexibiliteit.
  • Emotioneel, persoonlijkheid en gedrag. Deze competenties zijn juist heel persoonlijk, maar bepalen ook hoe jij als werknemer bent. Voorbeelden zijn zelfvertrouwen, moed, inlevingsvermogen, stressbestendigheid, energie hebben, doorzettingsvermogen, zelfstandigheid en afspraken nakomen.
  • Ontwikkeling. Deze competentie zegt veel over jouw (professionele) ambities en heeft alles te maken met zelfontwikkeling en kennis. Hoe zit het bijvoorbeeld met jouw studiezin, hoe ga je om met feedback en heb je misschien leidinggevende ambities?

 
Bovenstaande lijst maakt mooi duidelijk dat er zowel beroepscompetenties als persoonlijke competenties zijn, maar juist ook dat die grens er vaak niet is. Kennis, vaardigheden en eigenschappen zijn nou eenmaal geen onafhankelijke aspecten. Juist het totaalplaatje dat competenties geven, is waardevol voor een werkgever. Wil je meer weten over de verschillende soorten competenties? Op onze pagina met voorbeelden van competenties lees je er meer over.
 

Hoe kun je competenties ontwikkelen?

Je kunt niet overal even goed in zijn, en dat hoeft ook helemaal niet. Het is echter wel goed om aan je minder sterke punten te werken. Goed nieuws: de meeste competenties kun je ontwikkelen. Maar hoe? Dat hangt voornamelijk van de competentie af.

Praktische vaardigheden, oftewel hard skills, zijn eigenlijk altijd aan te leren. Bijvoorbeeld met een cursus, zelfstudie of gewoon in de praktijk. Het kost vaak wel wat tijd, en door verschillende factoren zoals talent en doorzettingsvermogen zal het resultaat bij de een beter zijn dan bij de ander.

Bij persoonlijke competenties of soft skills ligt dat anders, omdat deze grotendeels al in je zitten. Iemand die bijvoorbeeld totaal niet kan plannen, wordt waarschijnlijk nooit een groot organisatorisch talent. Ook veel andere competenties, bijvoorbeeld assertiviteit, creativiteit en goed kunnen luisteren, bezit je van nature. Dat betekent echter niet dat je er niet aan kunt werken. Omdat de competentie die je wilt ontwikkelen niet jouw grootste talent is, is het wel belangrijk dat je er actief mee aan de slag gaat. Soms kan dat in de praktijk, bijvoorbeeld door buiten je comfortzone te treden en te vragen om nieuwe werkzaamheden waarmee je aan een bepaalde competentie kunt werken. Maar ook een cursus of training (wat dacht je van een assertiviteitstraining of cursus timemanagement?) kan helpen bij het ontwikkelen van een specifieke competentie.

FAQ

  • Ik ben benieuwd naar belangrijke competenties voor een bepaald beroep. Waar vind ik die?
    Wat belangrijke competenties zijn, verschilt niet alleen per functie of sector, maar soms ook per werkgever. Het is daarom slim om van verschillende vacatures het competentieprofiel door te nemen. Zo krijg je een goed beeld van belangrijke competenties in bijvoorbeeld de zorg of competenties voor een manager.
  • Wat zijn competenties?
    Onder competenties vallen namelijk vaardigheden, kennis en ervaring én persoonlijke eigenschappen en kwaliteiten. Het gaat om karakteristiek gedrag.
  • Waarom vragen werkgevers naar competenties?
    Veel werkgevers zijn benieuwd naar jouw professionele kennis en vaardigheden, maar willen graag meer van je weten voordat ze je eventueel aannemen. Denk aan jouw drijfveren, persoonlijke kwaliteiten en eigenschappen.
  • Hoe zet je competenties op je cv?
    Het is gebruikelijk om je competenties op je cv te zetten. Zorg ervoor dat het geen eindeloos lange lijst wordt, maar dat je alleen de competenties vermeldt die écht kenmerkend voor jou zijn.
  • Welke competenties zijn er?
    Competenties zijn te verdelen in zes verschillende categorieën: sociaal en communicatief, organisatorisch, intellectueel, taakgericht, emotioneel en ontwikkeling.
  • Hoe kun je competenties ontwikkelen?
    Praktische vaardigheden, oftewel hard skills, zijn eigenlijk altijd aan te leren. Bijvoorbeeld met een cursus, zelfstudie of gewoon in de praktijk. Bij persoonlijke competenties of soft skills ligt dat anders, omdat deze grotendeels al in je zitten.

Op deze pagina

Klaar om te solliciteren?

Heb je ondertussen genoeg inspiratie opgedaan? Ontdek onze vacatures en solliciteer direct online op jouw favoriet.