Als werknemer in loondienst heb je niet alleen recht op vakantiedagen, maar ook op verlof. Tenminste, alleen onder bepaalde omstandigheden, want je neemt dit altijd op met een reden. In het geval van bijvoorbeeld zwangerschapsverlof is de reden wel duidelijk, maar iets als calamiteitenverlof roept bij veel mensen al vraagtekens op. Misschien wel de meest mysterieuze van allemaal: bijzonder verlof. Wat is dat precies? Is het hetzelfde als buitengewoon verlof? En in welke bijzondere situaties kun je dit aanvragen? Je leest het allemaal in dit artikel van Jobbird.
Wat is bijzonder verlof?
Veel verlofsoorten zijn in de wet vastgelegd, zoals zwangerschapsverlof en zorgverlof. Hierdoor heeft iedere werknemer dezelfde verlofrechten bij bijvoorbeeld zwangerschap, geboorte, adoptie en ziekte van een naaste. Alle overige soorten zijn niet wettelijk vastgesteld, maar zijn geregeld in je cao of arbeidscontract. In dit geval spreken we van bijzonder verlof of buitengewoon verlof. Dit wordt ook weleens speciaal verlof genoemd, maar dit is geen officiële benaming.
Wanneer krijg je bijzonder verlof?
Bijzonder of buitengewoon verlof is bedoeld voor bijzondere gebeurtenissen of familieomstandigheden. Je kunt het aanvragen voor:
- je eigen huwelijk of dat van een familielid;
- het aangaan van geregistreerd partnerschap;
- de begrafenis van een familielid;
- jubilea;
- een verhuizing;
- doktersbezoek;
- studie of examen.
Verlof is voor bovenstaande situaties niet wettelijk verplicht, dus het kan dat jij geen recht hebt op een bepaalde verlofsoort. Je leest in je cao of contract of je in een bepaalde situatie verlof kunt opnemen en hoe lang het (maximaal) duurt. Hieronder lees je hoeveel bijzonder verlof werknemers gemiddeld krijgen in verschillende situaties.
Onbetaald vrij
Daarnaast kun je onbetaald buitengewoon verlof aanvragen. Hieronder vallen vormen van langdurig onbetaald verlof, zoals een sabbatical. Ook hierover is niets wettelijk vastgesteld, maar je kunt het in overleg met je werkgever opnemen. De verschillen: tijdens bovenstaande vormen van bijzonder verlof krijg je doorbetaald, terwijl dat bij onbetaald buitengewoon verlof duidelijk niet zo is. Ook duurt onbetaald buitengewoon verlof veel langer.
Bijzonder verlof voor een huwelijk
Hoewel er geen wettelijke vrije dagen voor trouwen zijn vastgesteld, geeft vrijwel elke werkgever je vrij voor deze bijzondere gelegenheid. Ga je zelf trouwen? Je kunt rekenen op zo’n twee tot vier dagen bijzonder verlof voor je eigen huwelijk. Voor ondertrouw krijg je meestal één vrije dag.
Ook voor het huwelijk van een familielid in de 1e of 2e graad kun je vaak één dag vrij krijgen. Je krijgt deze vrije dag dus als bijvoorbeeld je kind, broer of zus of een (schoon)ouder gaat trouwen. Ooms en tantes zijn familieleden in de 3e graad en neven en nichten in de 4e, dus je werkgever hoeft je geen vrij te geven als zij gaan trouwen. Je mag het bijzonder verlof voor het huwelijk van nabije familie alleen aanvragen als je daadwerkelijk naar de huwelijksplechtigheid gaat.
Bijzonder verlof voor geregistreerd partnerschap
Vindt er geen huwelijk plaats, maar een geregistreerd partnerschap? Daarvoor gelden in principe dezelfde regels als voor een trouwerij. Als je zelf een geregistreerd partnerschap aangaat krijg je daarvoor dus meestal vrij, al is het verlof soms korter dan bij een huwelijk. Je krijgt maximaal één dag bijzonder verlof voor het geregistreerd partnerschap van een familielid uit de 1e of 2e graad.
Bijzonder verlof bij overlijden
Als er een dierbare van je overlijdt, is werk waarschijnlijk wel het laatste waar je aan denkt. Het is dan ook niet meer dan logisch dat je vrij krijgt bij het overlijden van een naaste. Hoeveel dagen dat zijn, hangt af van je cao of werkgever. Er zijn vaak meerdere regels omtrent verlof bij overlijden, waarbij het ook van belang is wie er is overleden. Zo krijg je bijvoorbeeld vaak twee dagen verlof bij het overlijden van een ouder en krijg je één dag vrij voor de begrafenis van een opa, oma, broer of zus. In de praktijk hanteren niet alle werkgevers deze regels even strikt. Gezien al het verdriet laten werkgevers in dit soort situaties soms hun hart spreken en kun je soms bijvoorbeeld ook vrij krijgen als je je beste vriend verliest.
Regel je de begrafenis of crematie van de overledene? Dan kun je soms eerst calamiteitenverlof opnemen, dat daarna overgaat in bijzonder verlof.
Bijzonder verlof voor een jubileum
Valt er iets te vieren? Ook dan krijg je soms vrij. Het moet dan wel gaan om een bijzonder jubileum, zoals een 25- of 40-jarig dienstverband, je 25-, 40- of 50-jarig huwelijk of dat van je (schoon)ouders. Ook hier geldt: je werkgever of cao bepaalt voor welke jubilea je vrij krijgt. Je hebt dus bijvoorbeeld geen wettelijk recht op bijzonder verlof voor het 50-jarig huwelijk van je ouders, al is dit voor de meeste werkgevers reden genoeg voor een vrije dag.
Bijzonder verlof bij verhuizen
Verhuizen is een hele organisatie en kost vaak meer tijd dan je denkt. De meeste werknemers krijgen daarom minstens één verhuisdag van de baas. Het gemiddelde verhuisverlof is zelfs twee dagen. Verlof voor een verhuizing mag je meestal maar één keer per jaar aanvragen.
Bijzonder verlof voor een doktersbezoek
Vraag je je af of je doktersbezoek onder werktijd mag plaatsvinden? In principe is het de bedoeling dat je je dokters- en tandartsafspraken waar mogelijk buiten werktijd plant. Is dat niet mogelijk? Dan heb je in sommige gevallen recht op kort verzuimverlof. Het kan dat er in jouw cao of contract andere afspraken over doktersbezoek staan. Bijvoorbeeld dat je gemiste uren moet inhalen, dat je het bezoek aan het begin of het einde van de werkdag plant of dat je slechts een bepaald aantal uren krijgt doorbetaald. Er zijn ook werkgevers die doktersbezoek onder werktijd zonder voorwaarden toestaan.
Ben je zwanger en heb je een afspraak bij de verloskundige of gynaecoloog? Tijdens je zwangerschap mag je zwangerschapscontroles onder werktijd plannen.
Bijzonder verlof ziekenhuis
En hoe zit het als je naar het ziekenhuis moet? Dat hangt af van de reden van je ziekenhuisbezoek. Voor kortdurende onderzoeken en andere korte afspraken gelden vaak dezelfde regels als voor doktersbezoek onder werktijd. Als je ziekenhuisbezoek langer duurt, bijvoorbeeld omdat je een operatie krijgt om medische redenen, heb je meestal recht op ziekteverlof.
Bijzonder verlof voor studie of examen
Volg je een werkgerelateerde studie of opleiding? Dan kun je waarschijnlijk bijzonder of buitengewoon verlof krijgen op de dag waarop je examen moet doen. Soms geven werkgevers je extra vrij om ook onder werktijd een paar uur te kunnen studeren.