Het einde van het jaar betekent lekker eten, borrelen, vuurwerk en… een eindejaarsgesprek. Want ja, tussen het feesten door moet het vorige jaar uiteraard goed geëvalueerd worden. En de werknemers (jij dus) ook. Maar wat is een eindejaarsgesprek eigenlijk? Welke vragen kun je verwachten en hoe bereid je je voor? Zo’n gesprek is best spannend, dus het helpt als je van tevoren al ongeveer weet wat je te wachten staat. Om je een handje te helpen, hebben wij alle informatie omtrent een eindejaarsgesprek voor je op een rijtje gezet. Zo ga je geinformeerd je gesprek in en is de kans groot dat je het nieuwe jaar positief kunt inluiden.
Wat is een eindejaarsgesprek?
Misschien een beetje voor de hand liggend, maar een eindejaarsgesprek is een gesprek dat je voert met je leidinggevende aan het einde van het jaar. Tijdens dit gesprek kijkt je leidinggevende naar hoe je het afgelopen jaar hebt gefunctioneerd. Je ontvangt feedback en bespreekt plannen voor de toekomst, bijvoorbeeld hoe je het volgende jaar nóg betere resultaten neerzet. Ook heb je tijdens een eindejaarsgesprek de kans om te onderhandelen of problemen aan te kaarten. Als je bijvoorbeeld overwerkt bent of te veel taken op je bord krijgt, is dit hét moment om dat aan te geven. Maar ook als je vindt dat je een loonsverhoging hebt verdiend, is het eindejaarsgesprek voor de werknemer het beste moment om hierover te onderhandelen.
Wat is het verschil tussen de verschillende gesprekken?
Eindejaarsgesprek, functioneringsgesprek, beoordelingsgesprek… de termen vliegen je om de oren. Maar wat is nou eigenlijk het verschil? Een beoordelingsgesprek en eindejaarsgesprek zijn grotendeels hetzelfde. Er is bij deze gesprekken sprake van éénrichtingsverkeer: je leidinggevende geeft een beoordeling van jouw functioneren. Het enige verschil tussen deze twee gesprekken is dat eindejaarsgesprekken altijd aan het einde van het jaar zijn en een beoordelingsgesprek op elk moment kan plaatsvinden. Bij een functioneringsgesprek is er wél sprake van tweerichtingsverkeer. Hier kun jij namelijk ook feedback geven over je taken, leidinggevende(n) en het bedrijf in z’n geheel. Dit gesprek vindt vaak een aantal keer per jaar plaats.
Hoe kun je je op je eindejaarsgesprek voorbereiden?
Hoewel het tijdens een eindejaarsgesprek voornamelijk de taak is van je leidinggevende om jou te beoordelen, kun je je alsnog van tevoren enigszins voorbereiden op zo’n eindejaarsgesprek. Hoe? Met de volgende tips:
- Check de agenda
Vaak stuurt je leidinggevende je van tevoren een agenda. Lees deze goed door, dan weet je alvast wat er besproken zal worden en kun je bedenken wat jij over deze onderwerpen kunt zeggen. - Doe een zelfreflectie
Bedenk voor jezelf hoe je vindt dat je het afgelopen jaar hebt gepresteerd. Waarin was je succesvol en wat waren eventuele zwakke punten? De kans is groot dat jouw zelfreflectie in lijn staat met de beoordeling van de leidinggevende, dus kun je je aan de hand van je eigen reflectie alvast voorbereiden op het gesprek. Je kunt ook een SWOT-analyse maken, daarmee zet je jouw sterke en zwakke punten op papier. - Analyseer vorige gesprekken
Pak vorige gesprekken erbij, zoals het eindejaarsgesprek van vorig jaar, je meest recente beoordelingsgesprek of een aantal oude functioneringsgesprekken. Heb je je gehouden aan de besproken plannen? Hoe ben je sinds je laatste beoordeling verbeterd en waar liep je tegen problemen aan? Vorige beoordelingen zijn een goed beginpunt om je voor te bereiden op je volgende gesprek. - Wees proactief
Een proactieve houding wordt door bijna iedere leidinggevende gewaardeerd. Bedenk dus voor jezelf alvast hoe jij het volgende jaar graag zou zien. Waarin wil je je verbeteren of ontwikkelen? Waar ligt je focus? Door zelf in te vullen waar jij in het nieuwe jaar kansen ziet om te groeien, neem je de leidinggevende al heel wat werk uit handen. - Stay positive
Ga het gesprek in met een positieve instelling. Hoewel beoordeeld worden en eventuele kritiek krijgen nooit leuk is, is het voor de leidinggevende ook belangrijk om te zien hoe jij met feedback omgaat. Schiet niet bij voorbaat al in de verdediging en neem de kritiek niet te persoonlijk. Houd een glimlach op je gezicht en bewaar eventuele frustraties voor een later gesprek met een vriend.
Welke vragen worden gesteld tijdens het eindejaarsgesprek?
Ieder gesprek is anders, en dat geldt ook voor een eindejaarsgesprek. Maar hoewel jouw leidinggevende er vast zijn of haar eigen draai aan geeft, zijn er een aantal vragen die je vrijwel gegarandeerd hoort tijdens zo’n gesprek. Door van tevoren voor jezelf het antwoord op deze vragen te bedenken, voorkom je dat je straks met je mond vol tanden tegenover je leidinggevende zit. Een aantal vragen die je vaak terughoort tijdens een eindejaarsgesprek zijn:
- Hoe vind je zelf dat het afgelopen jaar is gegaan?
Jouw leidinggevende wilt hoogstwaarschijnlijk eerst weten wat jij zélf vindt van je prestaties van het afgelopen jaar. Even peilen hoe je zelfreflectie skills zijn, maar misschien benoem jij ook wel dingen waar je leidinggevende nog helemaal niet aan heeft gedacht. - Wat ging niet zo goed, waar lagen je valkuilen?
Wees realistisch: de leidinggevende verwacht niet dat je vorig jaar tegen geen enkel probleem aan bent gelopen. Fouten maken is menselijk, en je zult vast ergens moeite mee hebben gehad. Wees eerlijk, maar bedenk ook alvast hoe je deze problemen hebt opgelost en hoe je nieuwe valkuilen in het komende jaar kunt vermijden. - Wat heb je het afgelopen jaar geleerd?
Voor je leidinggevende is het belangrijk dat jij je ontwikkelt. Dit doe je niet alleen door constant te verbeteren, maar ook door te blijven leren. Misschien heb je nieuwe vaardigheden geleerd door je werkzaamheden of heb je research gedaan, boeken gelezen of cursussen gevolgd die relevant zijn voor je functie. - Heb je de doelen behaald die je vorig jaar hebt opgesteld?
Als je het document van jouw vorige eindejaarsgesprek nog hebt, zie je hierop welke plannen je met je leidinggevende had bedacht voor het afgelopen jaar. Bedenk alvast of je deze doelen hebt behaald, en zo niet: waarom niet? - Wat wil je in het nieuwe jaar bereiken?
Nieuwe ronde, nieuwe kansen. Er is namelijk altijd ruimte voor ontwikkeling. Hoe ga jij zorgen dat je volgend jaar nóg beter werk levert? Wat wil je leren, welke doelen wil je behalen en wat hoop je volgend jaar bereikt te hebben? Allemaal dingen die jouw leidinggevende graag van je wil weten. - Hoe kan je leidinggevende je daarin ondersteunen?
Hoewel je in een eindejaarsgesprek niet de mogelijkheid hebt om je leidinggevende te beoordelen, wil deze wel graag weten hoe hij of zij jou kan helpen bij je ontwikkeling en het behalen van je doelen. Bedenk dus van tevoren wat jij het komende jaar nodig hebt van jouw leidinggevende.
Is een eindejaarsgesprek verplicht?
Nee, een eindejaarsgesprek is wettelijk niet verplicht. Toch zul je merken dat veel leidinggevenden wel kiezen voor een eindejaarsgesprek. Dit is namelijk dé manier om werknemers te evalueren. Met deze informatie kan het bedrijf weer verder kijken om te zien hoe deze in het geheel kan verbeteren in het komende jaar. Een bedrijf is niets zonder haar werknemers, dus zorgen dat jij goed werkt en je constant blijft ontwikkelen is voor je werkgever prioriteit nummer één. Onthoud dit ook als je zenuwachtig bent voor je eindejaarsgesprek. Hoewel het spannend is om beoordeeld te worden, is het doel van het gesprek niet om jou volledig de grond in te boren. Je leidinggevende wil het beste voor het bedrijf, en het beste voor het bedrijf is werknemers die lekker op hun plek zitten en steun krijgen om constant te blijven verbeteren en ontwikkelen.