Of je nou net begonnen bent met werken of het grootste deel van je loopbaan al achter de rug hebt, eigenlijk zou iedereen die dit leest uit moeten zoeken hoe zijn of haar pensioen geregeld is. We snappen dat pensioen opbouwen niet je favoriete onderwerp is, maar belangrijk is het wel. Wist je dat een groot deel van de Nederlandse werknemers een pensioengat heeft? En dat terwijl ze denken dat ze hun zaakjes prima op orde hebben, omdat hun pensioen immers geregeld is via hun werkgever.
Voordat je in de stress schiet: er zijn natuurlijk ook een heleboel werknemers die wél op schema liggen voor een mooi pensioen. En anders zijn er nog diverse manieren om zelf je pensioen te regelen, gedeeltelijk of helemaal. Maar hoe eerder je daarmee begint, hoe beter, dus wacht niet te lang. Het lezen van dit artikel is een goede start. Hierin leggen we je alles uit over pensioenregelingen, de AOW, extra pensioen opbouwen, lijfrente en meer. Zo kan ook jij een mooi pensioen opbouwen en hoef je het straks niet te doen met een mager AOW’tje (als die dan überhaupt nog bestaat).
Hoe werkt dat, pensioen opbouwen?
De meeste Nederlandse werknemers in loondienst van 21 jaar en ouder bouwen pensioen op via hun werk. Pensioen opbouwen gaat op deze manier haast automatisch, want je werkgever regelt de pensioenregeling of is aangesloten bij een pensioenfonds en zorgt ervoor dat er elke maand pensioenpremie wordt betaald. Pensioenpremie is een bepaald percentage van je pensioengrondslag. En dat is dan weer je salaris min de franchise, een drempelbedrag dat niet meetelt voor je pensioenopbouw. Vaak betaalt je werkgever het grootste deel van de premie en draag je zelf een klein deel bij. Dit deel wordt maandelijks ingehouden van je salaris.
Is zo’n pensioenregeling verplicht? Nee, wettelijk gezien niet, tenzij dit in je cao staat vermeld. Toch is het wel gebruikelijk dat je via je werkgever pensioen kunt opbouwen als je in loondienst bent. Als je in de race bent voor een nieuwe baan, kun je dus best vragen hoe het met de pensioenregeling zit bij deze werkgever.
Wat is AOW precies?
Zeg je pensioen, dan zeg je AOW. Maar wat is AOW precies? AOW staat voor Algemene Ouderdomswet en is een basispensioen voor wie de AOW-leeftijd bereikt. Je krijgt dit naast het pensioen dat via je werkgever is geregeld en het eventuele pensioen dat je zelf hebt opgebouwd.
Hoe kun je AOW opbouwen?
In principe gaat de AOW-opbouw vanzelf. De belangrijkste voorwaarde is dat je verzekerd bent geweest, en dat zijn de meeste mensen die in Nederland wonen. Je ontvangt dus ook AOW als je nooit hebt gewerkt. Voor een volledige AOW-opbouw is het belangrijk dat je de 50 jaar voordat je AOW-uitkering ingaat, in Nederland hebt gewoond. Voor elk jaar dat je niet in Nederland woonde, wordt je AOW met 2% gekort.
Een voorbeeld: je AOW-leeftijd is 67 jaar. De opbouw van je AOW start dan als je 17 jaar bent. Vanaf je 20ste heb je 3 jaar in het buitenland gewoond, waardoor je 3 jaar AOW-opbouw hebt gemist. Je krijgt daarom 6% minder AOW. Je kunt deze jaren inkopen bij de Sociale Verzekeringsbank. Woonde je de hele periode van je 17de tot je 67ste gewoon in Nederland? Dan krijg je een volledige AOW-uitkering.
Zelf pensioen opbouwen
Het is fijn dat de AOW er is, maar het is geen vetpot. Je kunt daarom ook zelf je pensioen regelen, deels of volledig. Dat is verstandig in de volgende situaties:
Jij…
- bent zzp’er of zelfstandig ondernemer en bouwt geen pensioen op via een werkgever.
- hebt een werkgever die geen pensioenregeling aanbiedt.
- hebt een paar jaar niet of nauwelijks gewerkt en hebt daardoor een pensioengat.
Je eigen pensioen opbouwen kan op verschillende manieren. We zetten ze hieronder op een rij en geven meteen de voor- en nadelen.
- Sparen op een spaarrekening. Dit is een eenvoudige manier van pensioenopbouw. Je kunt bovendien altijd bij het geld en de kans is klein dat je geld verliest. Maar het rendement is laag en over een vermogen vanaf € 50.000,- betaal je belasting. Ook is de verleiding misschien groot om het geld te gebruiken voor andere dingen.
- Beleggen. Je kunt ook je eigen pensioen regelen door te beleggen. Het rendement is vaak hoger dan bij sparen en er zijn weinig fiscale regels. Ook kun je de beleggingen verkopen als je tussentijds opeens geld nodig hebt. Er zijn echter ook nadelen: misschien bouw je minder op dan verwacht of verkoop je de beleggingen al ver vóór je pensioenleeftijd en gebruik je het geld voor andere dingen. Ook hier geldt dat je belasting betaalt over een vermogen vanaf € 50.000,-.
- Lijfrenteverzekering of lijfrentespaarrekening (banksparen). Tot slot kun je je pensioen zelf opbouwen door een financieel product af te sluiten. Je krijgt hierbij niet eerder dan je AOW-leeftijd beschikking over je geld, en dat is zowel een voor- als een nadeel. Zo kom je namelijk niet in de verleiding het geld aan andere dingen dan je pensioen te besteden, maar je kunt ook niet bij het geld als je het onverwacht eerder nodig hebt. Hieronder lees je meer over lijfrente opbouwen.
Pensioengat aanvullen
De meeste mensen willen zelf pensioen opbouwen omdat ze zzp’er zijn of een pensioengat hebben. Pensioengat is een ander woord voor pensioentekort, en zo’n tekort ontstaat sneller dan je denkt. Je hebt een pensioengat als je niet genoeg pensioen hebt opgebouwd om na het bereiken van de AOW-leeftijd rond te komen. Zo’n gat kan ontstaan wanneer je:
- een paar jaar niet hebt gewerkt en dus geen pensioen hebt opgebouwd.
- een tijd in het buitenland hebt gewoond of gewerkt en toen geen pensioen hebt opgebouwd.
- veel verschillende werkgevers hebt gehad. De pensioenregelingen verschillen vaak per bedrijf en branche, waardoor er bij de overgang naar een andere werkgever een pensioentekort kan ontstaan.
- bent gescheiden en je ex-partner recht heeft op een deel van jouw pensioen.
- (deels) parttime hebt gewerkt. Je bouwt dan niet voor de volle 100% pensioen op.
- aan het einde van je loopbaan veel meer verdiende dan de jaren daarvoor. Het pensioen dat je ontvangt is gebaseerd op het gemiddelde salaris dat je tijdens je hele loopbaan verdiende, en ligt waarschijnlijk te laag om nu van rond te komen als je je levensstijl hebt aangepast aan je nieuwe (hoge) salaris.
Door voor een deel je eigen pensioen te regelen kun je je pensioengat aanvullen en ontvang je straks maandelijks een hoger pensioen. Belastingtechnisch gezien is het slim om dit te doen via een lijfrente. Zolang je binnen je jaarruimte blijft, dat is het bedrag dat je van de overheid mag gebruiken om belastingvriendelijk extra pensioen op te bouwen, profiteer je dan namelijk van belastingvoordeel.
Extra pensioen opbouwen
Ook als je pensioen via je werkgever goed is geregeld, kun je zelf extra pensioen opbouwen. Zo heb je straks op je oude dag meer te besteden en is het financieel gezien waarschijnlijk beter haalbaar om je huidige (hoge) levensstandaard te behouden of bijvoorbeeld mooie reizen te maken. Of misschien kun je dan straks wel vervroegd met pensioen.
Je kunt extra pensioen opbouwen op een van bovenstaande manieren, dus door te sparen op een spaarrekening, te beleggen of een lijfrenteverzekering of lijfrentespaarrekening af te sluiten. Daarnaast is het soms mogelijk om extra pensioen op te bouwen via de pensioenregeling van je werkgever. Je betaalt dan zelf extra premie, waardoor je meer pensioen opbouwt. Zo bestaat je pensioen straks niet alleen uit je AOW en het pensioen dat je via je werkgever hebt gespaard, maar ook uit een gedeelte dat je zelf hebt geregeld. Iedereen kan extra pensioen opbouwen, ook als je geen pensioengat hebt. Je kunt in dat geval alleen geen gebruik maken van het belastingvoordeel.
Lijfrente opbouwen
Je weet inmiddels dat je je pensioen kunt regelen op verschillende manieren. Als je zelf (extra) pensioen wilt sparen kun je dat onder andere doen via een lijfrentespaarrekening (banksparen) of een lijfrenteverzekering. Hiermee kun je lijfrente opbouwen. Bij deze vormen van sparen voor extra pensioen leg je eenmalig of periodiek een bedrag in op een geblokkeerde rekening. Pas na je pensioendatum komt de lijfrente vrij. Er kleven zowel voor- als nadelen aan deze vormen van pensioen opbouwen.
Voordelen:
- Zowel banksparen als een lijfrenteverzekering afsluiten is fiscaal aantrekkelijk. Je bouwt namelijk een vermogen op, maar betaalt geen vermogensbelasting. Je betaalt pas belasting als je het bedrag krijgt uitgekeerd, dus na je pensioen.
- Als je een pensioentekort hebt, mag je de bedragen die je inlegt bovendien aftrekken van de inkomstenbelasting.
- Het bedrag staat vast tot je pensioen. Je komt dus niet in de verleiding om het uit te geven aan andere dingen.
- Je hebt een redelijk goed beeld van wat je ongeveer opbouwt en straks dus maandelijks krijgt uitgekeerd.
- Bij een lijfrenteverzekering weet je zeker dat je levenslang maandelijks een bedrag krijgt uitgekeerd. Bij banksparen is dat vaak 20 jaar vanaf je AOW-leeftijd.
Nadelen:
- Het geld staat vast, dus je kunt er niet bij als je het opeens nodig hebt.
- De belastingregels die gelden voor deze financiële producten kunnen ingewikkeld zijn en zorgen voor minder vrijheid.
Vrijkomende lijfrente berekenen
Zodra je lijfrentekapitaal vrijkomt, sta je voor een keuze: verder opbouwen of uitkeren. Wat de beste keuze is, hangt af van verschillende factoren. Heb je op dat moment geld nodig? Hoeveel heb je opgebouwd? En met welke fiscale regels krijg je te maken als je de lijfrente laat uitbetalen? Voor advies of meer informatie kun je het beste contact opnemen met een adviseur. Online zijn er verschillende tools te vinden waarmee je alvast de hoogte van de uitkering van de lijfrente kunt berekenen.
Pensioenopbouw berekenen
Eigenlijk kun je je niet vroeg genoeg verdiepen in de opbouw van je pensioen. Als je al op jonge leeftijd weet hoe je pensioen geregeld is en wat je opbouwt, heb je nog genoeg tijd om bijvoorbeeld voor een deel je eigen pensioen te regelen. Zo vergroot je de kans dat je ook op latere leeftijd voldoende inkomsten hebt. Maar hoe werkt pensioenopbouw eigenlijk en hoe kun je die berekenen?
Hoe werkt pensioenopbouw?
Om je pensioenopbouw te berekenen neem je je bruto jaarsalaris inclusief vakantiegeld en eventuele bonussen. Dit heet je pensioengevend inkomen. Je bouwt niet over dit hele bedrag pensioen op, want de franchise moet er nog af. Dit is het jaarlijkse bedrag waarover je geen pensioen opbouwt. De hoogte hiervan hangt samen met je AOW en het opbouwpercentage en is vastgelegd in de Pensioenwet. Je pensioengevend inkomen min de franchise wordt je pensioengrondslag genoemd. Over dit bedrag bouw je pensioen op.
Hoeveel precies? Dat hangt dan weer af van het opbouwpercentage. Hoe hoger dit percentage, hoe meer pensioen je opbouwt. Voor de meeste pensioenregelingen is het opbouwpercentage maximaal 1,875% bij een pensioenleeftijd van 68 jaar. Door je pensioengrondslag met het opbouwpercentage te vermenigvuldigen, weet je jouw jaarlijkse pensioenopbouw.
Wil je precies weten hoe jouw pensioenopbouw er op dit moment voor staat en of het misschien nodig is om zelf extra pensioen te gaan opbouwen? Lees dan onze pagina over pensioen berekenen.