We hebben allemaal wel eens de goede ingeving om doelen voor onszelf te stellen. Het grootste probleem is vaak: waar begin je? Het antwoord: met SMART-doelen. Met SMART-doelen kun je haalbare, concrete en richtinggevende doelen formuleren. Daardoor is het een stuk gemakkelijker om jouw doelen daadwerkelijk te halen. Hoe je SMART-doelen formuleert en waarom je ze gebruikt? Geen zorgen. Wij gaan je helpen.
Wat is de SMART-methode?
Wat is de SMART-methode en waar staat het precies voor? Je hebt het waarschijnlijk wel eens voorbij zien komen tijdens je studie of op je werk, maar als het er op neerkomt weet je eigenlijk niet meer precies waar die letters voor staan en waar SMART-doelen aan moeten voldoen. Want wat houdt elke letter nou precies in? Om al deze vragen te beantwoorden over wat de SMART-methode is, hebben we dat per letter helemaal voor je uitgeschreven.
Waar staat de SMART-methode voor?
De SMART-methode bestaat uit 5 letters en deze staan allemaal ergens voor. Het wordt een stuk makkelijk om jouw leerdoelen te behalen wanneer je de SMART-methode toepast. Waar de letters voor staan? Je ziet het hier:
- De S van Specifiek
- De M van Meetbaar
- De A van Acceptabel
- De R van Realistisch
- De T van Tijdgebonden
De S van specifiek
Om SMART-doelen specifiek te maken, beantwoord je de 5 W-vragen. Met het beantwoorden van deze vragen, kun je jouw doel goed afbakenen:
- Wat wil je bereiken?
- Wie is/zijn betrokken?
- Waar vindt het plaats?
- Wanneer vindt het plaats?
- Waarom wil je dit bereiken?
De M van meetbaar
Er zijn verschillende manieren om te meten of je jouw doel bereikt hebt. Dit kan met behulp van een systeem, methode of procedure. Zo kun je het doel vergelijken met bestaande systemen, procedures, kwaliteitseisen, normen en waarden of zelfs gedragingen. Uiteindelijk kan dit dus op veel manieren. De SMART-doelstellingen moeten daarvoor wel bepaalde voorwaarden hebben waaraan het resultaat moet voldoen. Het beantwoorden van de volgende vragen kan daarbij helpen:
- Hoeveel ga je doen of moet gedaan worden?
- Hoe kun je dat meten?
- Welk resultaat behaal je daarmee?
De A van acceptabel
Een acceptabel doel houdt in dat jij, je collega’s of medestudenten en manager of docent achter jouw doel staan. Het doel is logisch ontstaan uit bepaalde werkzaamheden en komt niet zomaar uit de lucht vallen. Er is dus draagvlak voor de SMART-doelen. Ook hierbij kunnen de volgende vragen helpen om een acceptabel doel op te stellen:
- Sta je achter het doel? Is het voor jou zelf aanvaardbaar?
- Staat je omgeving ook achter het doel? Is er draagvlak voor jouw doel?
- Is het doel logisch ontstaan?
De R van realistisch
Met realistisch wordt eigenlijk bedoeld dat de SMART-doelen haalbaar moeten zijn. Je moet het doel kunnen realiseren en dus in staat zijn en over de middelen beschikken om jouw doel te behalen. Ook kan het doel niet te makkelijk zijn (maar ook zeker niet te moeilijk). Een realistisch doel maakt het voor iedereen leuk, omdat je terechte hoop hebt dat het lukt om het doel te behalen. Het motiveert jou en je omgeving en iedereen wordt er enthousiast van. Een onbereikbaar of juist een te makkelijk doel doet het tegenovergestelde. Als laatste staat de R ook voor relevant. Het doel moet namelijk ook zeker relevant zijn voor jou en je omgeving. De volgende vragen kunnen helpen bij het opstellen van een realistisch doel:
- Is het doel haalbaar?
- Is je plan om het doel te behalen uitvoerbaar?
- Heb je de kennis en middelen om het doel te behalen?
- Is het doel niet te makkelijk?
- Is het doel relevant?
De T van tijdgebonden
SMART-doelen hebben een concrete begin- en einddatum. Dit betekent dus ook dat het doel haalbaar moet zijn binnen een aangegeven tijdsbestek. SMART-doelen zijn meestal gericht op de korte termijn. De volgende vragen helpen je om het doel tijdgebonden te maken:
- Wanneer starten de activiteiten voor jouw doel?
- Wat is het eind van deze activiteiten?
- Wanneer is het doel behaald?
SMART-doelen formuleren
Nu je weet wat de letters van de SMART-methode inhouden, kun je beginnen met SMART-doelen formuleren. Wanneer je deze moet formuleren tijdens je studie of op je werk, zijn er een paar regels die je in je achterhoofd moet houden:
- Bij het formuleren van SMART-doelen voor jezelf begint je doel met ‘ik’.
- Na ‘ik’, volgt een woord dat meetbaar is zoals: kan, maak, ken, begrijp, pas toe, weet, heb inzicht in, etc.
- Hierna kun je concreet in meetbare woorden en beschrijven wat jouw doel is om te leren of kunnen.
Voorbeeld geen SMART-leerdoel
Ik ga een boek over persoonlijke ontwikkeling lezen.
Voorbeeld wel SMART-leerdoel
Ik weet over 2 weken wat personal branding is op basis van het boek ‘Het merk IK’ van Huub van Zwieten en Mark van de Grift.
SMART-doelen voorbeelden
De SMART-doelen voorbeelden kun je per letter nog concreter maken. We geven je daarom per letter een voorbeeld van een goed SMART-leerdoel.
Voorbeeld specifieke SMART-doelen formuleren
Ik ga meer vrijwilligerswerk doen in mijn vrije tijd om wat te doen voor een ander, daarom ga ik op zaterdagmiddagen helpen bij de voedselbank.
Voorbeeld meetbare SMART-doelen formuleren
Met ons nieuwe contentplan voor meer naamsbekendheid hebben we binnen 3 maanden duizend volgers meer op LinkedIn dan nu.
Voorbeeld acceptabele SMART-doelen formuleren
Naar aanleiding van mijn functioneringsgesprek en mijn prestaties het afgelopen jaar, wil ik minstens 7% salarisverhoging vragen dit jaar.
Voorbeeld realistische SMART-doelen formuleren
Het komende half jaar ga ik elke vrijdagmiddag 1 uur lang online trainingen volgen en artikelen lezen om op de hoogte te zijn van nieuwe ontwikkelingen in mijn vakgebied.
Voorbeeld tijdgebonden SMART-doelen formuleren
Van 1 mei tot 1 september ga ik de prijzen aanpassen naar een zomertarief en deze vergelijken met de cijfers van vorig jaar.
Waarom gebruiken we SMART-doelen?
Deze doelen worden met name gebruikt in management om leerdoelen te stellen voor medewerkers. Het draagt dan ook bij aan de persoonlijke ontwikkeling van medewerkers op de korte termijn. Een doel voor de lange termijn komt eerder in de buurt van een visie. Ook wanneer iets niet meetbaar is, kan het geen SMART-leerdoel zijn. Met deze informatie kun je nu hopelijk aan de slag met jouw SMART-leerdoelen formuleren en uitvoeren. Bespreek deze met je collega’s en manager zodat je meteen weet of ze aan de SMART-methode voldoen.